Zapraszamy całą społeczność szkolną do obejrzenia wystawy:

"Leopold Staff -31 maja 65. rocznica śmierci"

Leopold Staff - jeden z najwybitniejszych pisarzy XX wieku zmarł 31 maja 1957 roku. To był koniec długiego życia poety, który należał aż do trzech epok polskiej literatury.

Antydekadent

Leopold, syn Františka Staffa, lwowskiego cukiernika, ukończył C. K. V Gimnazjum we Lwowie, a w latach 1897-1901 studiował prawo, filozofię i romanistykę na Uniwersytecie Lwowskim. Pierwszy tom poezji wydał na samym początku XX wieku. "Sny o potędze" ukazały się w 1901 roku, w szczytowym okresie rozwoju Młodej Polski. Czerpiąc obficie z tradycji kierunku, 23-letni artysta stał się zarazem krytykiem jego dekadenckiego nurtu. Przełamał młodopolski pesymizm i skierował się w stronę afirmacji życia w jego złożoności i bogactwie.Był to wynik poszukiwań literackich prowadzonych już od pewnego czasu. Jeszcze jako student wygłosił w 1900 roku odczyt "Rekonwalescencja końca wieku", w którym postulował m.in., aby "znaleźć upodobanie w życiu, nauczyć się je cenić, nauczyć się czuć jego rozkosze, jego piękno, to, co w nim jest dobre".

Kameleon

Kolejnymi książkami dawał wyraz swojemu przywiązaniu do idei przezwyciężenia egzystencjalnej nudy. W nastrojowym "Dniu duszy" z 1903 roku (ze słynnym lirykiem "Deszcz jesienny") i innych tomikach coraz silniej objawiała się chęć wyrażenia (w duchu nie tylko franciszkańskim) harmonii świata i aktywnej zgody na życie.

Kształtowana wówczas "poezja zwyczajności" splatała się, wraz z kolejnymi zbiorami wierszy, z filozofią czerpiącą wiele z idei epikurejskich czy stoickich. Pod wpływem twórców francuskich Staff przeszedł przez okres poetyki klasycyzmu, a po I wojnie światowej zrewolucjonizował polską literaturę tomem poezji awangardowej "Ścieżki polne" (1919). W kolejnych tomach poświęcił się liryce miłosnej, doświadczeniom religijnym i zachwytom nad majestatem przyrody.

"Zmienność Staffa wprawiała współczesnych w zakłopotanie, ponieważ prawie zawsze był aktualny; a przy samym końcu życia, po drugiej wojnie światowej, znalazł się pod wpływem bardzo młodych poetów" - pisał o poecie Czesław Miłosz.

Poeta - mędrzec, poeta - uczeń

W okresie międzywojennym, gdy Staff przekroczył czterdziestkę, młodsi koledzy z grupy poetyckiej Skamander obrali go na swego duchowego przywódcę. Jego twórczość była wzorem dla poetów z kawiarni Pod Picadorem, którzy chcieli wyrazić zarówno zachwyt nad życiem i codziennością, jak i przywiązanie do dawniejszych tradycji literackich.

Sam Leopold Staff, zawsze aktywnie uczestnicząc w życiu literackim, również od strony instytucjonalnej (był m.in. prezesem Polskiej Akademii Literatury), inspirował się młodymi artystami, nawet jako 70-latek.

"Staff był przyjazny młodym, cenił ich i obserwował ich twórczość" - pisze Irena Maciejewska w książce "Leopold Staff". "W dwudziestoleciu łączyła go przyjaźń z młodszym o pokolenie Tuwimem. Po wojnie (...) zaprzyjaźnił się z debiutującym wówczas Różewiczem, którego poezję, tak niepodobną do własnej, wysoko cenił. Przez kontakt ze współczesnością odnawiał własną poezję. Pozostał do końca otwarty na coraz to nowe formy życia i sztuki" - dodaje.

"Zostanie po mnie pusty pokój"

W połowie lat 50. dobiegający osiemdziesiątki Leopold Staff rozpoczął przygotowania do zamknięcia swojej biografii. Pracował nad odtworzeniem pamiętników, które spłonęły podczas Powstania Warszawskiego (przedsięwzięcia tego nigdy nie ukończył). Wydał pięciotomowe "Wiersze zebrane", w których umieścił wszystkie książkowe wydania swojej poezji, z wyjątkiem "Dziewięciu muz" (tomik ukazał się rok po śmierci autora).

– Był jednym z pierwszych XX-wiecznych starych poetów. I umiał być starym poetą – mówiła w 2017 roku historyk literatury prof. Anna Czabanowska-Wróbel.

W jednym z ostatnich wierszy Leopolda Staffa czytamy: "Zostanie po mnie pusty pokój / I małomówna, cicha sława". – To jedna z najlepszych autocharakterystyk Staffa. W ciągu swego długiego artystycznego życia zaproponował sporo formuł, które wyrażały jego twórczość, niewiele zaś znajdziemy u niego wypowiedzi bezpośrednio odnoszących się do jego biografii – powiedziała prof. Anna Czabanowska-Wróbel.

14 marca 1957 roku umarła żona Leopolda Staffa. Pod koniec maja tego roku poeta spalił papiery osobiste i wyjechał do Skarżyska-Kamiennej do swojego przyjaciela ks. Antoniego Boratyńskiego.

Czytelnicy, jak najlepiej świętować Światowy Dzień Książki (23 kwietnia), kiedy zza naszej wschodniej granicy dobiegają okrutne wiadomości? Udowodnijmy wspólnie, że miłość do książek jest równie niewyczerpana, jak chęci do pomocy! Dołączcie do akcji „Czytelnicy dla Ukrainy”! ( www.lubimyczytac.pl) . Minione tygodnie upłynęły pod znakiem wojny, która nigdy nie powinna się wydarzyć. Tysiące wiadomości docierających do nas zza naszej wschodniej granicy to niestety nie jest literacka fikcja. W ich obliczu nie możemy i nie chcemy bezczynnie przyglądać się agresji Rosji na Ukrainę. Akcja „Czytelnicy dla Ukrainy” to nie tylko zbiórka pieniędzy. To mnóstwo różnych wydarzeń organizowanych przez ludzi z książkowej branży. Oto różne ciekawe inicjatywy i wydarzenia, do których Was zapraszamy!

Wydawnictwo Warstwy

#WarstwySolidarnezUkrainą – to akcja, w ramach której dochód ze sprzedaży książek ukraińskich autorek i autorów publikujących w Warstwach w całości zostanie przeznaczony na rzecz pomocy ofiarom wojny w Ukrainie. Akcja obejmuje egzemplarze dostępne na stronie www.wydawnictwowarstwy.pl oraz te, które można kupić w księgarniach internetowych i stacjonarnych.

Oto książki objęte akcją:

• Wiktoria Amelina, „Dom dla Doma”, tłum. Katarzyna Kotyńska
• Jurij Andruchowycz, „Kochankowie Justycji”, tłum. Katarzyna Kotyńska, Ola Hnatiuk
• Andrij Bondar, „Cerebro”, tłum. Maciej Piotrowski, Walery Butewicz
• Petro Jacenko, „Magnetyzm”, tłum. Marcin Gaczkowski
• Tania Malarczuk, „Zapomnienie”, tłum. Marcin Gaczkowski
• Jurij Wynnyczuk, „Lutecja”, tłum. Bohdan Zadura
• Serhij Żadan, „Antena”, tłum. Bohdan Zadura

Wydawnictwo Literackie

Wydawnictwo Literackie wspólnie ze wspaniałymi autorkami i autorami stworzyło Wielką Licytację na rzecz Ukrainy. Całkowity dochód zasili konto Fundacji Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej. WL przekazało 500 książek z odręcznymi autografami pisarzy – na liście autorów same największe nazwiska polskiej literatury: Olga Tokarczuk, Ewa Lipska, Katarzyna Grochola, Roma Ligocka, Jacek Dukaj, Szczepan Twardoch i wielu innych! Autorki i autorzy związani z Wydawnictwem Literackim postanowili też przekazać na rzecz uchodźców swoje pamiątki i przedmioty o wartości sentymentalnej.

Wydawnictwo Egmont

Wydawnictwo Egmont opublikowało komiks „Кайко та Кокош – Великий турнір”. To specjalna edycja komiksu Janusza Christy przetłumaczonego na język ukraiński. Cykl opowiada o dwóch wojach – dzielnym i rozważnym Kajku oraz żarłocznym i samolubnym Kokoszu, którzy bronią Mirmiłowa przed atakami niecnych zbójcerzy pod wodzą Hegemona i przeżywają masę zabawnych przygód. Komiks powstawał w latach 70. i 80. XX wieku i był jedną z wizytówek czasopisma młodzieżowego „Świat Młodych”. W 2003 roku wydawnictwo Egmont wznowiło serię, a dzięki tej reedycji wszystkie części komiksu ukazały się po raz pierwszy w kolorze.

Wydawnictwo Kropka

Wydawnictwo Kropka proponuje wyjątkowe, polsko-ukraińskie wydanie książki „Maja i przyjaciele” Larysy Denysenko. Zysk z jej sprzedaży zostanie przeznaczony na pomoc dzieciom z Ukrainy i wesprze działalność stowarzyszenia SOS Wioski Dziecięce.

Wydawnictwo Poznańskie

Książka, która narodziła się z miłości do Ukrainy i podróży, stała się książką cegiełką - „Ukraina. Soroczka i kiszone arbuzy” autorstwa Katarzyny Łozy. Wspólnie z autorką wydawnictwo zdecydowało, że przez pół roku cały dochód ze sprzedaży książki będzie przekazywany na wsparcie działań Polskiej Akcji Humanitarnej SOS UKRAINA.

Grupa Wydawnictwa Poznańskiego wychodzi też naprzeciw deficytowi książek w języku ukraińskim i szykuje rozrywkę dla dorosłych czytelników. Wraz z autorem, Remigiuszem Mrozem, przygotowała specjalny nakład bestsellera „Wybaczam ci”. Wierzy, że książka najpopularniejszego polskiego autora pozwoli kolejnym osobom na chwile relaksu i czytelniczego wytchnienia. Premiera książki „Вибачаю тобі”, czyli „Wybaczam ci” w języku ukraińskim, w tłumaczeniu Magdaleny Jeż, już 15 czerwca. Autor i wydawnictwo zrezygnowali z zysków z tej książki.

Wydawnictwo Media Rodzina

Wydawnictwo Media Rodzina wydało książkę cegiełkę „Kicia Kocia mówi: «Dzień dobry!»” po ukraińsku. Całkowity dochód ze sprzedaży tytułu „Киця-Миця каже: «Добрий день!»” przeznaczony jest na pomoc uchodźcom.

Wydawnictwo IX

3 kwietnia miała miejsce premiera antologii „24.02.2022”. To spontaniczna akcja wydawnicza, zainicjowana w środowisku polskich twórców i czytelników grozy i fantastyki przez pisarza Jarosława Klonowskiego. Skupiona początkowo na literaturze niesamowitej, rozrosła się do otwartego projektu, z którego dochód zostanie w całości przeznaczony na wsparcie organizacji zajmującej się pomocą humanitarną dla cywilnych ofiar napadniętej przez Rosję Ukrainy – „Гуманітарна місія „Проліска”. Książka, ze względu na potrzebę szybkiego działania w czasie kryzysu wojennego, przyjęła formę e-booka, który zawiera utwory wybrane przez organizatorów spośród nadesłanych propozycji, a także opowiadania zaproszonych do projektu pisarzy oraz ilustracje grafików. Poza samą antologią literacką został przygotowany również dodatek stworzony przez twórców komiksów. W antologii znalazły się teksty o szerokim spektrum gatunkowym, ale sprzeciwiające się jednym głosem wojennym zapędom dyktatorów. Zebrane zostały na 1318 stronach.

Wydawnictwo Agora

Wydawnictwo Agora przekazuje dochód ze sprzedaży książek ukraińskiej autorki Oksany Zabużko na kulturalnysklep.pl oraz Publio.pl na wsparcie działań Fundacja Ocalenie, która pomaga Ukrainkom i Ukraińcom urządzić nowe życie w Polsce. Fundacja pomaga znaleźć i wyremontować mieszkania, udziela pomocy prawnej i psychoterapeutycznej, uczy języka polskiego oraz udziela innej niezbędnej pomocy.

Wydawnictwa Świat Książki i Bellona

W związku z rosyjską agresją w Ukrainie wydawnictwa Świat Książki oraz Bellona uruchomiły zbiórkę wraz z Polską Akcją Humanitarną na rzecz poszkodowanych w tej wojnie. W akcję zaangażowali się autorzy: Justyna Kopińska, Jakub Żulczyk, Łukasz Orbitowski i wielu innych.

Wydawnictwo Świat Książki i Łukasz Orbitowski

Wydawnictwo Świat Książki oraz Łukasz Orbitowski po raz kolejny starają się wspomóc ogarniętą wojną Ukrainę. W księgarni Świat Książki została uruchomiona specjalna sprzedaż książek krakowskiego pisarza – „Kult” i „Święty Wrocław”. Całkowity dochód z tego przedsięwzięcia zostanie przekazany na konto Polskiej Akcji Humanitarnej na rzecz ofiar wojny w Ukrainie.

Łukasz Orbitowski zrzekł się tantiem, a wydawnictwo Świat Książki zrezygnowało z zysku, by wspomóc najbardziej potrzebujących w tej agresywnej wojnie. Pisarz jak zawsze nie zawiódł i w charakterystycznym dla siebie stylu przekonuje w filmie opublikowanym w social mediach wydawnictwa, że warto pomagać.

Wydawnictwo Dwie Siostry

„Migranci”  Issy Watanabe dla dzieci w wieku 5+ to poruszająca książka bez słów o nieuchronnej konsekwencji wojny: migracji. Dochód wydawnictwa z jej sprzedaży zostanie przekazany na rzecz Fundacji Ocalenie zajmującej się pomocą uchodźcom m.in. z Ukrainy.

Wydawnictwo Znak Literanova

Wydawnictwo Znak Literanova wznawia powieść   „Dom z witrażem”. Premiera już 18 maja, a dochód ze sprzedaży tej książki Wydawnictwo Znak przekaże na pomoc humanitarną dla Ukrainy. Żanna Słoniowska autorka -  to urodzona we Lwowie Ukrainka o polskich korzeniach, pisarka, dziennikarka, tłumaczka. Od 19 lat mieszka w Krakowie. Jej debiut, „Dom z witrażem”, ukazał się po raz pierwszy w 2015 roku, po tym, gdy wygrał pierwszą nagrodę w konkursie Wydawnictwa Znak na najlepszą powieść. Otrzymał Nagrodę Conrada za najlepszy debiut, był także nominowany do Literackiej Nagrody Nike.

Wydawnictwo Insignis

„Що вибираєш?” to bestsellerowa książeczka z mnóstwem zakręconych pytań. To przebój „Co wolisz?” w języku ukraińskim, i to całkowicie za darmo. Ten pięknie zilustrowany przez Annę Aldüz zbiór dwustu pobudzających wyobraźnię pytań, szalonych wyborów i przekomicznych sytuacji jest przeznaczony dla dzieci w wieku 4–12 lat (a właściwie dla wszystkich 99+). Teraz czas na wydanie ukraińskie!

Książka będzie rozprowadzana wśród gości z Ukrainy poprzez fundacje specjalizujące się w pomocy dzieciom: Fundację Emic, Fundację Powszechnego Czytania, Fundację Wolna Ukraina oraz Fundację Unaweza.

Wydawnictwo Young

Wydawnictwo Young postanowiło, że 5 złotych od każdej zakupionej na targach książki przeznaczy na pomoc Ukrainie. Pamięta o tym, że pomoc musi być długofalowa, więc podjęło decyzję o przeprowadzaniu takiej akcji na każdych targach, na których będzie w tym roku gościć jako wystawca.

Wydawnictwo Znak Emotikon

Wydawnictwo Znak Emotikon wspólnie z ukraińskim wydawnictwem Urbino przygotowało ukraińskojęzyczne wydanie „Magicznego drzewa. Czerwonego krzesła”. Tę książkę pokochały i od lat kochają dzieci w Polsce. Darmowa pula egzemplarzy trafi do szkół dzięki Fundacji Powszechnego Czytania. Całkowity dochód ze sprzedaży książki zostanie przeznaczony na pomoc Ukrainie za pośrednictwem PAH.

Stephen King powiedział w 2015 roku w wywiadzie dla „The New York Times Book Review”, że nie przepada za czytaniem przekładów książek, więc skupia się na lekturze dzieł autorów tworzących po angielsku. Jednak bez czytania utworów napisanych w innym języku niż ojczysty, poznajemy tylko niewielki wycinek literatury światowej.

Najczęściej tłumaczone książki na świecie

Listę stworzyła platforma Preply, która zebrała tytuły najczęściej przekładanych na języki obce książek. Jak myślicie, który z tytułów tłumaczy się na świecie najczęściej? Jest nim „Mały Książę” Antoine'a de Saint-Exupéry'ego. Powiastka filozoficzna francuskiego autora przeznaczona (nie tylko) dla młodszych czytelników została przełożona na co najmniej 400 języków. Na drugim miejscu znalazł się „Pinokio” Carlo Collodiego, którego przetłumaczono na co najmniej 300 języków. Autorzy zestawienia zaznaczają, że oba tytuły należą już do klasyki literatury i miały niemało czasu, aby doczekać się niejednego przekładu. Warto też zaznaczyć, że w zestawieniu nie wzięto pod uwagę Biblii, Koranu i innych książek związanych z poszczególnymi religiami, ponieważ trudno im przypisać jednego autora i przyporządkować je do jednego kraju.

Polska książka-rekordzistka

A kto zwyciężył w Polsce? Którą książkę najczęściej tłumaczy się z języka polskiego na języki obce? To „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza czy – jak napisano bardziej oficjalnie – Henryka Adama Aleksandra Piusa Sienkiewicza. Jak obliczono, dzieło to doczekało się co najmniej 59 przekładów na inne języki. Według danych platformy, to więcej niż w przypadku rosyjskiej „Anny Kareniny” (49 języków) czy niemieckiego „Pachnidła. Historii pewnego mordercy” (również 49 tłumaczeń).

Zwracamy się z prośbą do uczniów klas III o zwrot książek do biblioteki szkolnej przed zakończeniem roku szkolnego 29.04.2022 r.

Na świecie istnieje wiele różnych zwyczajów i tradycji wielkanocnych, o których większość z nas nie ma pojęcia. Zazwyczaj zamykamy się w swoich własnych tradycjach, przekazywanych z pokolenia na pokolenie i nieczęsto wychodzimy poza ustalone schematy.

Szwedzkie Wiedźmy

Jedna z najdziwniejszych tradycji to wielkanocne wiedźmy. W Szwecji oraz części Finlandii, w Wielki Czwartek lub w Wielką Sobotę odbywa się mini Halloween. Dziewczynki i chłopcy w wieku 7-12 lat zakładają długie spódnice oraz kolorowe chusty na głowę i chodzą od drzwi do drzwi, zbierając do miedzianego garnuszka różne smakołyki. Tradycja ta pochodzi od starych wierzeń, że w Wielki Czwartek wszystkie wiedźmy lecą w niemieckie góry na spotkanie z Szatanem. Aby je odstraszyć i uniemożliwić im powrót Szwedzi palą ogniska, puszczają fajerwerki i petardy, aż do Niedzieli Wielkanocnej.

Wielkanocny króliczek

Pochodzenie króliczka wielkanocnego sprowadza się do saksońskiego święta Eostre, bogini wiosny, której symbolem był królik. Najpierw do USA króliczka składającego jajka przywieźli ze sobą Niemcy, który osiedlili się w Pensylwanii w 1700 roku, zaś później, gdy podbił on serca wszystkich amerykańskich dzieci, stał się popularny również w Polsce.

Parady wielkanocne

Istnieje stary przesąd, który mówi, że noszenie w czasie Wielkanocy nowych ubrań przyniesie szczęście, aż do końca roku. Począwszy od połowy 1800 roku, Nowojorczycy wyższych klas po wyjściu z kościołów znajdujących się wzdłuż Piątej Alei paradowali i pokazywali wszem i wobec swoje piękne ozdoby. Z początku parady te były bardzo elitarne, zaś dziś (Fifth Avenue Easter Parade) są bardziej luźne i niemal szalone.

Fasika, czyli święto radości

Etiopski Kościół Ortodoksyjny obchodzi Wielkanoc w pierwszą niedzielę po pełni Księżyca po 21 marca. Poprzedzający te święta, wegański post trwa tutaj aż 55 dni. W Wielki Piątek wierni przychodzą do kościoła i umartwiają swoje ciała poprzez upadanie na ziemię (należy upaść i się podnieść 101 razy). Najważniejsza uroczystość ma miejsce w Wielką Sobotę, na którą wszyscy ubierają się na biało. Zaczyna się ona o północy i trwa do 3 nad ranem następnego dnia. W Wielką Niedzielę Etiopczycy zasiadają do stołu, jedzą pierwszy raz od 2 miesięcy mięso oraz obdarowują się prezentami.

Jaja carskie

Rosja, 1885 rok. Car Aleksander III szuka prezentu dla swojej żony Marii Feodorovnej z okazji Wielkanocy / rocznicy. Kontaktuje się on z jubilerem Petrem Carlem Fabergé, który przystępuje do wykonania emaliowanego na biało złotego jajka, które po otwarciu ukazuje złote żółtko zawierające małą kurkę z rubinowymi oczami. W ten sposób rozpoczęła się coroczna tradycja carskich prezentów wielkanocnych - misternie zdobionych jaj, z których każde było inne i każde zawierało w sobie niespodziankę. Carskie jajka powstawały aż do roku 1917, czyli do wybuchu rewolucji i upadku caratu.

Bułeczki z krzyżem

W Anglii oraz w USA jadane są w Wielki Piątek gorące bułeczki z krzyżem. To tradycyjne, słodkie pieczywo doprawiane jest przyprawami oraz suszonymi owocami a krzyżyk przypomina wiernym o cierpieniu Jezusa w imię ludzkości.

Palenie Judasza

Wielkanoc to czas radości w Kościele chrześcijańskim. Czas radości i oczyszczenia. Radości, oczyszczenia i w niektórych miejscach na świecie - przemocy. W niektórych krajach Ameryki Łacińskiej oraz w niektórych częściach Grecji powszechna jest praktyka wieszania kukły przedstawiającej Judasza - apostoła, który zdradził Jezusa lub jego palenie (czasami wkładane są do środka fajerwerki, które powodują wybuch kukły).

W ostatnich latach popularne staje się zamienienie wizerunku Judasza, wizerunkiem polityków czy biznesmenów, którzy skrzywdzili ludzi. W 2008 roku, Judasz o wyglądzie przedstawiciela spółki paliwowej Exxon został spalony w wyniku rozstrzygnięcia walki prawnej między narodem a naftowym gigantem.

Kolorowe latawce na Bermudach

Legenda głosi, że pewien nauczyciel na Bermudach szukał prostego sposobu na zademonstrowanie wniebowstąpienia Chrystusa do nieba i wpadł na pomysł, aby zrobić to za pomocą latawca ozdobionego obrazem Jezusa. W rezultacie, Wielki Piątek jest na Bermudach dniem, którego niebo wypełniają kolorowe latawce wykonane z patyków i bibuły.

Wielkanocne kryminały

Wielkanocne kryminały czyli „Påskekrim” są prawdziwym norweskim fenomenem. W Norwegii tradycją wielkanocną jest … rozwiązywanie kryminałów! Przed Wielkanocą wydawane są serie książek znane pod nazwą “Påskekrimmen” (czyli Wielkanocne kryminały), aby ludzie mogli je przeczytać i podczas świąt rozwiązać zagadkę. Kryminały oraz seriale detektywistyczne puszczane są na okrągło na wszystkich kanałach TV. Nawet na kartonikach z mlekiem zamieszczane są kryminalne komiksy!

Wielkanocne Pisanki

Jajka wielkanocne pojawiają się w wielu antycznych tradycjach jako symbol życia lub jego początku. W średniowiecznej Europie, jajka były pierwszym pokarmem - oczywiście wcześniej poświęconym przez księdza - jakie jadło się po Wielkim Poście. Praktyka ich malowania i farbowania może mieć swój początek we wczesnych czasach chrześcijańskich w Grecji i Syrii, kiedy wyznawcy wymieniali się jajkami farbowanymi na czerwono, co miało symbolizować krew Chrystusa.

Dokładnie 79 lat temu, w kwietniu 1943 roku, w Nowym Jorku wydano „Małego Księcia”, powiastkę filozoficzną autorstwa Antoine’a de Saint-Exupéry’ego, przetłumaczoną do dziś na ponad 450 języków bądź dialektów, sprzedaną w przeszło 145 milionach egzemplarzy. Z tej okazji warto przypomnieć nie tylko najpiękniejsze cytaty, ale i najbardziej interesujące ciekawostki dotyczące książki i samego autora.

"Na zawsze ponosisz odpowiedzialność za to, co oswoiłeś”...to jeden z najbardziej znanych cytatów z opowieści, która obchodzi dziś swą 79. rocznicę urodzin. "Mały książę"– zapis niezwykłego spotkania w środku pustyni, historia pilota, który wraz ze swym samolotem spadł z nieba, małego przybysza z nieznanej planety i tajemniczego lisa – pojawił się na amerykańskim rynku w samym środku drugiej wojny światowej, 6 kwietnia 1943 roku, nakładem wydawnictwa Reynal & Hitchcock.

„Mały Książę” to wyjątkowa pozycja w dorobku Exupéry’ego. Jest to bowiem nie tylko jedyna książka, której nadał formę baśni, ale również jedyna, którą sam zilustrował. Jej wyjątkowość polega również na wieloznaczności ukrytej pod warstwą baśniowej fabuły. Od początku francuski pisarz zamierzał zresztą zaadresować opowieść do dorosłego czytelnika. Dzieło zadedykował Léonowi Werthowi, pisząc: "Przepraszam wszystkie dzieci za poświęcenie tej książki dorosłemu. Mam ważne ku temu powody: ten dorosły jest moim najlepszym przyjacielem na świecie. Drugi powód: ten dorosły potrafi zrozumieć wszystko, nawet książki dla dzieci… "

79 lat z „Małym Księciem"

Autor napisał „Małego Księcia” podczas dwuipółletniej emigracji do Stanów Zjednoczonych. Pisarz udał się do Ameryki w 1940 roku, gdy Francja ogłosiła kapitulację i oddała władzę nad swym rządem nazistom. Exupéry był przekonany, że jego pobyt za oceanem potrwa najwyżej dwa miesiące. Okres ten wydłużył się jednak do dwudziestu siedmiu miesięcy i zaowocował trzema następującymi utworami: "Pilot wojenny" (luty 1942), "Listy do zakładnika" (luty 1943) oraz „Mały Książę” (kwiecień 1943). Co ciekawe, na rynku najpierw ukazało się angielskie tłumaczenie „Małego Księcia”. Dopiero później świat literatury poznał francuski oryginał. Pierwszy anglojęzyczny nakład to zaledwie 525 egzemplarzy. Jeszcze mniej książek zdecydowali się wydrukować Francuzi – 260. Obie edycje opatrzone były numerami egzemplarzy i autografami autora. Wówczas sprzedawano je za dwa dolary. Dziś osiągają zawrotne ceny.

Nieznane okoliczności śmierci

Niedługo po ukazaniu się książki drukiem Exupéry wyjechał do francuskiej bazy lotniczej w Afryce Północnej. 31 lipca 1944 roku o godzinie 8:45 wystartował do dziewiątego lotu bojowego z zadaniem wykonania zdjęć zgrupowania niemieckich wojsk koło Lyonu i już nie powrócił. Przez lata dokładny los samolotu pisarza pozostawał nieznany. Jedna z licznych hipotez, które powstały po zaginięciu Exupéry’ego, mówiła o samobójstwie. Przełom nastąpił w roku 1998, gdy w okolicy Marsylii wyłowiono bransoletkę należącą do autora. Z początku podejrzewano fałszerstwo. W 2003 roku na dnie morza odnaleziono jednak części jego samolotu, które następnie zidentyfikowano dzięki numerom seryjnym. Ostatecznie ustalono, że maszyna zatonęła w pobliżu wyspy Frioul, niedaleko wspomnianej Marsylii. Najprawdopodobniej została zestrzelona przez niemiecki myśliwiec Fw 190 A-8.

Zgodnie ze współczesnym prawem o wygaśnięciu praw autorskich 1 stycznia 2015 roku wszystkie utwory pisarza w języku francuskim weszły do domeny publicznej. Co ciekawe, wyjątkiem jest tu Francja. Antoine de Saint-Exupéry otrzymał bowiem status poległego za kraj, który wydłuża okres ochrony prawno-autorskiej jego utworów o 30 lat.

1 listopada 1998 roku odkryto planetoidę, której następnie nadano nazwę  „Mały Książę” (fr. Petit-Prince).

Dwa rękopisy słynnego przyrodnika zaginęły w 2001 roku. Jako że ich wartość szacuje się na milion funtów, w poszukiwania włączono nie tylko lokalną policję, ale i Interpol. Dzienników nie udało się jednak odnaleźć aż do 9 marca 2022 roku, gdy w bibliotece Uniwersytetu Cambridge zauważono różową torbę prezentową, a w środku cenne dzieła i notkę z napisem… Wesołych Świąt Wielkanocnych!

Torba została pozostawiona anonimowo w ogólnodostępnej, lecz niemonitorowanej części biblioteki. Tajemnicza osoba postawiła ją na 4. piętrze 17-piętrowego budynku, tuż pod drzwiami biura jednego z bibliotekarzy. Dr Jessica Gardner, która od 2017 roku pełni w placówce funkcję dyrektora ds. usług bibliotecznych, opisuje swoją radość z odnalezienia dokumentów jako „ogromną”. Jak dodaje: "Moje poczucie ulgi z powodu bezpiecznego powrotu tych dzieł do biblioteki jest głębokie i niemal niemożliwe do opisania słowami. Wraz z wieloma innymi osobami na całym świecie miałam złamane serce, gdy dowiedziałam się, że rękopisy Darwina zaginęły."

Co ciekawe, choć ich brak zauważono już w roku 2001, kradzież ostatecznie zgłoszono policji w Cambridge 19 lat później. Dzienniki, w których badacz opisywał swoje pierwsze pomysły (jedno z dzieł zawiera szkic „Drzewa życia” z 1837 roku), zostały w roku 2000 usunięte na chwilę z bibliotecznego magazynu – po to, by zrobić im zdjęcia. Prace ukończono w listopadzie, jednak podczas kolejnej rutynowej kontroli, przeprowadzonej w styczniu 2021, okazało się, że dzieła Darwina nie zostały zwrócone na właściwe miejsce. Pracownicy biblioteki przypuszczali, że umieszczono je na niewłaściwych półkach.

Rozpoczęto więc wielkie poszukiwania. W uczelnianej bibliotece znajduje się 10 milionów woluminów, które bibliotekarze przeglądali ręcznie. Praca ta okazała się jednak bezowocna, dlatego w końcu zdecydowano o wezwaniu policji. Ta wszczęła dochodzenie i poinformowała Interpol, a Uniwersytet Cambridge wystosował ogólnoświatowy apel z prośbą o jakiekolwiek informacje na temat zaginionych rękopisów. Ich powrót, prawie półtora roku później, jednocześnie ucieszył i zadziwił pracowników i władze uczelni.

Stephen J. Toope, wicekanclerz Uniwersytetu Cambridge, powiedział, że „jest niezmiernie zadowolony z powrotu dzienników do ich prawowitego domu”, ponieważ „prace takie jak ta Darwina mają kluczowe znaczenie nie tylko dla naszego zrozumienia historii nauki, ale i historii ludzkości”.

Nie wiadomo kto i kiedy dokładnie oddał dzienniki Darwina. Bo choć wejścia i wyjścia z biblioteki, a także czytelnie i sale zajęciowe są strzeżone, to akurat korytarz przy biurach bibliotekarzy nie został objęty monitoringiem. Rękopisy zwrócono w dobrym stanie, nie ma na nich żadnych uszkodzeń, które mogłyby powstać w trakcie ponad 20 lat od ich zaginięcia. Dzieła owinięto w folię spożywczą i włożono do pudełka, a następnie do torebki. Na zwykłej brązowej kopercie widniał nadruk: „Dla bibliotekarza. Wesołych Świąt! X”.

Istnieje kilka teorii dotyczących genezy obchodzonego 1 kwietnia prima aprilis. Najpopularniejsza teza wiąże to święto ze starorzymskimi praktykami Veneralia obchodzonymi na cześć rzymskiej bogini Fortuny oraz Ceres. Tego dnia mężczyźni przebierali się w damskie ubrania i tańczyli na ulicach, dozwolone były wszelkie żarty i wygłupy.

1 kwietnia prima aprilis — skąd wzięło się to święto?

Wielu badaczy uważa, że prima aprilis może mieć związek z greckim mitem o Demeter i Persefonie. Córka Zeusa i Demeter na początku kwietnia została porwana przez Hadesa. Według innej teorii święto obchodzone 1 kwietnia może mieć związek z perskim świętem radości Sizdah Bedar, obchodzonego od 536 r.p.n.e.W Europie prima aprilis zaczęło być popularne w późnym średniowieczu. W religii chrześcijańskiej dzień pierwszego kwietnia uważano za datę narodzin Judasza Iskarioty. Dla Kościoła Prima aprilis był dniem kłamstwa i fałszu, a nie radosnego płatania sobie żartów i figli.

Od kiedy prima aprilis obchodzimy w Polsce?

Na ziemiach polskich świętowanie prima aprilis pojawiło się prawdopodobnie w XVI wieku. Jedną z tradycji obchodzonych 1 kwietnia było wysyłanie listów z fantastycznymi, zmyślonymi historyjkami oraz opowiadanie sobie wyssanych z palca opowieści i obserwowanie reakcji drugiej osoby. Wraz z upowszechnieniem się druku pojawiły się na rynku primaaprilisowe kartki oraz druki. Później żarty z okazji prima aprilis zaczęła drukować prasa. Tego dnia dziennikarze mogli pozwolić sobie na strojenie żartów z czytelników, z czego skwapliwie korzystali, publikując na łamach gazet niestworzone historie.

W dzienniku "Polona" z 1930 roku ukazał się artykuł prof. dr Stronoma o całkowitym zaćmieniu słońca w nocy, które będzie można obserwować z pierwszego na drugiego kwietnia. Wielu czytelników nabierało się na żarty publikowane w prasie z okazji prima aprilis. W 1926 roku zgromadziły się tłumy, które chciały wysłuchać koncertu radiowego nadawanego ze słupa, a w 1929 roku redakcja tego samego tytułu pisała o ucieczce lwów z katowickiego zoo.

Dziennikarze na całym świecie starannie przygotowywali się do obchodów święta prima aprilis. W 1957 roku stacja BBC wyemitowała materiał pokazujący szwajcarskich rolników zbierających z drzew spaghetti. W redakcji rozdzwoniły się telefony zaciekawionych telewidzów, którzy również marzyli o własnych zbiorach makaronu. W 1962 roku szwedzka telewizja zaprosiła do programu technicznego eksperta, który wyjaśniał, że po naciągnięciu na odbiornik nylonowej pończochy czarno-biały obraz będzie można oglądać w kolorze. Po emisji programu widzowie dzwonili do stacji z pretensjami, że u nich ten sposób nie działa. Znany jest również primaaprilisowy żart brytyjskiego astronoma Patricka Moore'a, który na antenie radia BBC 2 poinformował o zdarzeniu astronomicznym, które będzie miało miejsce rano 1 kwietnia. Tego dnia wyjątkowy układ planet miał doprowadzić na ziemii do zmniejszenia siły przyciągania. Astronom zachęcał do skakania, dzięki czemu można będzie oderwać się na moment od ziemi. Po audycji do stacji dzwoniły setki słuchaczy, którzy przyznawali, że udało im się na chwilę lekko unieść w powietrzu.

Zapraszamy całą spoleczność szkolną do obejrzenia wystawy:

"15.04. - Rocznica urodzin Leonarda da Vinci"

Fundacja Metropolia Dzieci wraz z Instytutem Książki rozpoczynają zbiórkę funduszy na zakup książek, by zapewnić ukraińskim dzieciom nieodpłatny dostęp do publikacji w ich języku ojczystym, a także wesprzeć ukraińskich wydawców przez bezpośredni zakup ich wydań. Ze sprowadzonych pozycji powstaną księgozbiory w bibliotekach i instytucjach oferujących schronienie i wsparcie uchodźcom z Ukrainy.

Ukraińskie dzieci potrzebują teraz szczególnego wsparcia. W większości nie znają języka polskiego. Tęsknią za ojczyzną, rodziną, przyjaciółmi – za normalnym dzieciństwem. Stąd pomysł, aby  dać im i ich rodzinom możliwość spędzenia wspólnie czasu przy książkach napisanych w ich ojczystym języku.

W duchu solidarności powstała , zbiórka " Książa dla dzieci z Ukrainy" której celem jest:

• zapewnienie ukraińskim dzieciom nieodpłatnego dostępu do książek napisanych w ich języku ojczystym
• wsparcie ukraińskich wydawców przez bezpośredni zakup ich książek
• udostępnienie wartościowych materiałów i pomocy do pracy wszystkim, dla których los i rozwój najmłodszych jest ważny.

Choć w obliczu wojny może wydawać się, że książki nie są rzeczą pierwszej potrzeby, to jednak ich terapeutyczna moc jest dziś bardzo potrzebna. Czytanie buduje poczucie bezpieczeństwa i stwarza namiastkę normalności, daje chwilę wytchnienia i możliwość oderwania się od świata, który niesie niepokój. Dzięki książkom dzieci mogą też lepiej zrozumieć swoje emocje, znaleźć rozwiązanie w trudnych sytuacjach i wzmacniać poczucie własnej wartości i sprawstwa.

Więcej informacji o projekcie można znaleźć na stronie www./facebook.com/ukrainskieksiazkidladzieci. Będą tam na bieżąco pojawiać się informacje o zakupie książek i ich dystrybucji, ale też bezpłatne materiały do pobrania oraz webinary wspierające nauczycieli i animatorów w pracy z dziećmi.